강의 메모 기술

Лекц бичилтийг сайжруулах 10 зөвлөгөө

Ер нь лекцийг заавал оюутан бүр тэмдэглэж авах шаардлагатай гэж үү? Зарим нь бичиж аваад, бусад нь сүүлд нь канондоод авчихад болох юм биш үү? Ойлгохгүй зүйл гарвал мэргэжлийн сурах бичгээс уншаад л учрыг нь олчихно шүү дээ.

Лекцэнд суусан хүн хүн бүр заавал тэмдэглэл бичиж авах хэрэгтэй гэж сэтгэл судлаачид зөвлөж байна. Хүний тархи зэрэг болж буй хоёр үйлдлийг хооронд нь холбоотойгоор тогтоож авдаг учраас сүүлд нь нэгийг нь эргээд давтаж байхад нөгөө нь аяндаа санаанд орж ирдэг. Үүнийг ассоциаци гэж нэрлэдэг. Бид лекц тэмдэглэж байх үедээ багшийн яриаг сонсох, тэмдэглэл бичих гэсэн хоёр үйлдлийг хослуулан хийдэг. Энэ хоёр үйлдэл уураг холбоотой чигээрээ уураг тархинд хадгалагдан үлддэг. Сүүлд нь лекцээ эргээд уншиж байхад багшийн ярьж хэлж, тайлбарлаж байсан бүхэн аяндаа санаанд орж ирнэ. Үүнд л лекцийг тэмдэглэж авахын хамгийн гол ач холбогдол оршиж байгаа юм. Харин тэмдэглэл бичиж аваагүй хүн бол лекцээ дорхноо мартана. Хүний бичсэн лекцийг хэд дахин уншсаны эцэст нэг юм ойлгох нь ч ойлгох л байх, харин багшийн хэлж тайлбарлаж байсан зүйлүүдийг эргэж санаж чадахгүй.

Лекц тэмдэглэж авах нь зайлшгүй хэрэгцээтэй гэдэг нь тодорхой болов. Тэгвэл тэмдэглэлээ яаж хамгийн ойлгомжтой хэлбэрээр хийх вэ?
Дараахь арван зөвлөгөөний дагуу лекцийн тэмдэглэл бичих чадвараа нэмэгдүүлээрэй!

1. Бичгийн цаасан дээр бич
Оюутан хүний хувьд ер нь үдээстэй дэвтэр дээр бичих нь тохиромжгүй. Харин А4 хэмжээтэй бичгийн цаасан дээр бичээд А4 хэмжээнд тохирсон хавтсанд цуглуулаад байх хэрэгтэй. Ойролцоо сэдэвтэй 2-3 хичээлийн лекцийг нэг хавтсанд хийж болно. Эсвэл хичээл тус бүрд хавтас гаргасан ч болно. Сүүлд нь хуудаснуудынхаа завсар зураг, хайчилбар, ном сонингоос болон (лекцэнд сууж чадаагүй үедээ) бусдын тэмдэглэлээс канондсон материал нэмж хийхэд амар. Канондоход ч бас А4 бичгийн цаас ашиглагддаг болохоор дэвтэр дээр бичдэг оюутнууд канондсон материалыг нугалаад дэвтэр завсраа хийдэг, аяндаа нөгөөдөх нь гээгддэг шүү дээ. Тэгвэл хавтсанд хийхэд нугалах шаардлагагүй, хаяж гээх аюул ч багатай. Ихэнхи дэвтрүүд хэт жижиг хуудастай нэг сэдвийг хэд хэдэн хуудсан дээр тарааж бичих болдог. Энэ нь тэмдэглэл бичихэд ч, сүүлд нь уншихад ч тохиромжгүй. Тэгвэл бичгийн цаасан дээр харьцангуй их материалыг багтааж болно.

2. Хуудасны зөвхөн нэг талд бич
Нөгөө талд нь сүүлд нь номноос тухайн сэдвээр уншсан зүйлүүд, мөн тухайн тухайн сэдэвтэй холбоотой гэрийн даалгавар, бие дааж хийсэн дасгал, бодлогууд гэх мэтийн нэмэлт материалуудыг бичиж болно.

3. Бичих талбараа хуваарил
Хуудсаа ямар ч зай завсаргүй болтол нь бичих хэрэггүй. Хүн арвич хямгач байж болно, гэхдээ ширхэг нь арван төгрөгийн үнэтэй бичгийн цаасыг хямгадаж, талбайг нь бүрэн дүүрэн ашиглах гэснээс болж лекцээ сүүлд нь уншиж ойлгох аргагүй болтол нь шахаад биччихвэл мөнгө хэмнэсний хэрэг гарахгүй. Бичих талбараа дараахь байдлаар хуваарилах хэрэгтэй.

Зураг 1: Лекцийн тэмдэглэл бичих хуудсыг хуваарилж бэлтгэх загвар

“Гарчиг” хэсэгт он сар өдөр, хичээлийн нэр, сэдвийн гарчиг, лекцийн дугаар, багшийн нэрийг бичнэ. “Сануулга” хэсэгт тухайн лекцээс сайн ойлгоогүй зүйлс, дэлгэрүүлж унших номын нэр, тогтооход хэцүү нэр томъёо, гадаад хэллэгүүд гэх мэт, сүүлд нь зайлшгүй сөхөж харах зүйлсээ тэмдэглэнэ. “Нэмэлт мэдээлэл” хэсэгт лекцийн явцад багшийн хийсэн нэмэлт тайлбар, нэр томъёонуудын гадаад хэл дээрхи орчуулга, багшаас оюутнуудад болон оюутнуудаас багшид тавьсан асуулт, хариултууд, тухайн сэдэвтэй холбогдолтойгоор өөрийнх санаад бууж ирсэн жишээнүүдийг тэмдэглэх, эсвэл сүүлд нь уншихад дөхөм болохуйц тайлбаруудыг өөрийнхөө үгээр бичих, зураглал, схем хийх зэргээр ашиглаж болно. Энэ хэсэг 5 см орчим зузаантай байх нь тохиромжтой. “Лекц бичих талбар” бол багшийн яриаг сонсох явцдаа тэмдэглэл бичих үндсэн талбар юм.

4. Багшийн ярианаас түүж бичиж ав
Багшийн яриаг бүгдийг тэмдэглэж авах шаардлагагүй. Ингэж зогсоо зайгүй бичээд байхаар сүүлдээ багш юу яриад байгааг ч ойлгохгүй, зөвхөн бичгийн машины үүрэгтэй робот болж хувирна. Нэгдүгээр курстээ л ийм муу зуршилтай болчихвол цаашид үүнийгээ залруулж авахад хэцүү. Тиймээс багшийн яриан дундаас өөрийнхөө мэддэг зүйлс, сул үг, бичиж авах онцын шаардлагагүй жишээ, тайлбар зэргийг орхиж, үнэхээр хэрэгтэйг нь түүж авч байвал зохино. Үүний тулд хамгийн гол нь анхааралтай сонсож сурах хэрэгтэй.

5. Хичээлтэй холбоотой санаад орж ирсэн зүйлүүдээ тэр дор нь бичиж үлдээ
Жишээ нь өөрөө мал маллаж өссөн оюутнууд мал аж ахуйн тухай лекц сонсож байхдаа багшийн яриа аавынх нь зааж өгч байснаас зөрөх юм бол тэр дор нь “нэмэлт мэдээлэл” хэсэгт тэмдэглэж аваад, боломж гармагц асууж лавлах хэрэгтэй.